Mads Rage

forfattardagbok

Kategori: Ymse

  • To små spel

    Eg har laga to små spel om kreativitet. Det eine heiter Kollektiv forteljing, og handlar om å skriva ei historie på ein måte som er inspirert av cadavre equis-teknikken som vart nytta av surrealistane i si tid. Det vil seia at ein lagar noko saman, og kvar deltakar lagar sin del, men ingen får sjå heilskapen før han er ferdig. I min versjon får ein berre sjå den nyaste linja av ei historie, så kan ein føya til si eiga, og dermed vert det den nyaste linja. Deretter kan nestemann gjera det same. Dette kan gå over mange dagar. Når det finst minst 10 linjer, kan kven som helst avslutta historia slik at heilskapen vert synleg. Ei form for samarbeid med ukjende er essensielt her, og det er fullt mogeleg å sabotera framdrifta ved å vera for knapp.

    Det andre spelet heiter Seks ord, og handlar om å skriva ei seksordsnovelle under tidspress. I tillegg er det bestemt på førehand kva bokstavar orda skal byrja på, og i kva rekkefølge det skal skje. Dette vert gjort ved at det kvar dag kjem ein ny tilfeldig bokstavsekvens som alle deltakarane må følgja. I tillegg har ein berre eitt forsøk den dagen. Etterpå kan ein røysta på den ein likar best av dei andre novellene som er leverte den dagen. Resultatlista kjem dagen etter. I dette spelet er det altså mogeleg å få poeng, sjølv om det ikkje er spesielt høgtideleg, men individuell kreativitet vil altså løna seg målbart her. Eg hadde eigentleg tenkt at ein skulle få minuspoeng dersom ein ikkje røysta, men eg trur at deltakarane ynskjer å røysta uansett, så eg ser korleis det fungerer.

  • Inntrykk etter nynorskdagen 2025

    Eg vart hanka inn til å halda ein appell på nynorskdagen, som var måndag 12. mai i år, dette fordi det i si tid var eg som foreslo markeringa. Det er elles ikkje mykje eg har gjort i så måte, men ved god frivillig innsats og eit par lukkelege tilfeldigheiter, har dette på få år vorte eit etablert arrangement, som etter mi meining tilfører målsaka positivitet og glede.

    Denne måndagen gjekk me i prosesjon eit par kvartal på St. Hanshaugen, frå Nynorsk bokhandel til Vår frelsers gravlund, der Ivar Aasen ligg, medan Romsås Janitsjar spelte That’s The Way (I Like It). Denne kombinasjonen av det høgtidelege og humoristiske skapte både indre og ytre jubel hjå deltakarar og tilskodarar. For eit usannsynleg privilegium det er å få gå i tog på denne måten for eit språk. Ikkje eit demonstrasjonstog, men eit tog som feirar.

    Dagen ser jamvel ut til å fungera etter intensjonen, og han har vorte nytta av tenester som Vipps (i fjor) og Ruter-appen (i år) til å lansera nynorske utgåver, og eg trur ikkje dette er ting ein oppnår like lett ved bruk av peikefinger som ved positiv merksemd.

    Eg er ikkje noko utprega organisasjonsmenneske, endå eg rett nok har sete i styret til Oslo mållag nokre år, og eg er verkeleg heller ikkje noko særleg på å organisera og arrangera ting, så difor er det nesten fascinerande for meg at folk får ting til å skje på denne måten, men det gjer dei altså, og eg håpar at ting held fram med å utvikla seg i denne retninga.

  • Slør og avskyggingar

    Om ein «restaurerer» eit gammalt fotografi med KI, slik somme gjer for tida, har ein introdusert eit ledd som gjer at det kan eksistera hallusinasjonar, små irrasjonelle avvik og feil. Det ein ser har teke eit steg nærmare fiksjonen. På nettet kan spreiinga av slikt fort gå ut over tilliten til historiske fotografi, at ein ikkje ser på dei med det same alvoret, eller den same innlevinga.

    Kanskje vil nokre synast at gammaldags digital eller analog biletmanipulasjon er nett det same, eller såkalla deepfakes, men der ser ein ikkje den same ukritiske bruken. Det finst gjerne ein tydeleg agenda eller intensjon, sidan det er ein viss kostnad ved å produsera slikt.

    KI-fargelegging og pynting av gamle svart/kvit-fotografi er kanskje fascinerande for somme. Det kan i ein augneblink kjennast som om ein gjer historia meir levande, men i realiteten er det å fjerna seg frå historia, mot ei innleving i noko som er meir oppdikta.

  • Debattar

    Det er kanskje opplagt, men mange problem som oppstår i debattar kjem av at folk ikkje er reielege. Dei er eigentleg ikkje interesserte eller nyfikne på temaet. Dei ynskjer berre å ikkje ta feil. Å finna ut kva som er sant eller fornuftig er underordna. Dei fleste vil berre vera den som har rett, eller i det minste sjå ut som om dei har rett. Dermed kan dei enda opp med å forsvara idiotiske standpunkt i frykt for å tapa andlet.

    Rett nok finst det reell usemje, og det kan vera noko slikt som ligg til grunn, men det synest å vera meir sjeldan at den reelle usemja er det som kjem til overflata i ein debatt. Det synest dessutan å vera sjeldan at ein verkeleg greier å representera motstandaren sine synspunkt på ein rettvis måte. Fjernsynsdebattar er det verste, men debattar i aviser kan vera like galne.

  • Flau i uniform

    Frå fyrstegongstenesta kan eg hugsa at eg ikkje likte å gå i uniform utanfor teneste, men det måtte me gjera om me skulle få den beste rabatten på offentleg transport. Nokre sa det var fordi permuniformen til Garden var så teit og gammaldags, men for meg var det nok mest kjensla av å stikka seg ut som eit element av eit rigid system og å ikkje berre vera kven som helst. Jo nærmare heimstaden eg kom, jo verre kjendest det. Om eg hadde teke Bergensbanen vestover (64 kroner med rabatt ), skifta eg gjerne til sivil på Bystasjonen, før eg tok bussen vidare med dårlegare rabatt, for det var så behageleg å reisa i sivil.

    I Heimevernet kjenner eg på det same. Eg reiser til og frå øving med offentleg transport, og må då ha uniform og mykje bagasje. Samstundes har eg ei kjensle av at dei aller fleste køyrer bil, difor er det ikkje så mange andre som er ute, og ein kjenner seg litt åleine og beglodd.

    Nokre gonger har me hatt øvingar der me er i byen, og mange er då redde for at dei skal møta nokon dei kjenner medan dei står der med uniform og automatrifle. Den einaste gongen dette har skjedd meg, var i grunnen ei positiv oppleving, men likevel kan det nok vera ei skamkjensle der. Ein kjenner på elementet av tvang og ufridom, og kontrasten til den andre.

    I Heimevernet har dei ein såkalla uniform på jobben-dag, der dei oppmodar soldatane til å gå på den sivile jobben sin i uniform. Det har eg aldri møtt nokon som har gjort.

  • Å springa eller ikkje springa

    Eg kjenner eit visst tvisyn kring det å springa. I vaksen alder har eg byrja med det ved eit par høve, for å halda meg i form, men gjeve det opp til fordel for sykling, for det meste i terreng og på grusveg. Av ein eller annan grunn likar eg å sykla i lange oppoverbakkar, og det gjorde eg mykje då eg budde i Bergen, men om vinteren er det verre med slik sykling, ikkje minst her i Oslo, der vinteren er lengre og kaldare. Folk går heller på ski. Det er greitt nok, men den klønete transportetappen frå indre by til skiløypene stoppar meg. Difor vert det gjerne springing.

    Eg har likevel sett på dei som spring omkring inne i byen som ein annan sort folk som eg ikkje har føresetnader for å forstå. Dei lever i ei verd der det å springa i kvardagsklede fordi ein skal ein stad er underleg, medan å springa i spesielle klede utan å skulla nokon stad er normalt. Ingen menn går i tights som kvardagsklede, men straks ein skal springa, er ikkje dette plagget noko å skjemmast over. Desse kodane har gjerne framstått som vilkårlege for meg, men sjølvsagt finst det grunnar til at dei er slik. Det veit eg jo også fordi eg lenge har vore ein av dei, sjølv om eg rett nok ikkje nyttar tights.

    Ein av tinga eg pla lura på var kvifor springarane alltid sprang så seint. Det måtte då vera meir effektivt å springa fort og bli ferdig med det. Ein av styrkane til springing som treningsform er trass alt at det gir god verknad på kort tid. Det hadde eg nok også rett i på eit vis, men grunnane til at folk spring mykje langsamt er samansette, og heng saman med kondisjonering, skaderisiko og motivasjon. Dessutan spring ein gjerne langsamt svært lenge, og fort svært kort, ofte på bane, slik at ein stort sett berre observerer folk i byen når dei spring langsamt.

    Eg tenkte dessutan at det måtte vera moro å springa fort og keisamt å springa langsamt, men dersom ein skal tyna seg nok til å få skikkeleg effekt, er det også svært ubehageleg å springa fort, noko eg i grunnen burde ha hugsa frå då eg sprang stafettar som barn og alltid kjende meg forferdeleg på grunn av nervøsitet og utmatting. Eg kunne vera så nervøs at eg vart kvalm av det allereie før eg starta. I dag kjennest det underleg, men det er også lenga sidan eg tok slike konkurransar på alvor.

    Vidare har eg funne ut at når ein fyrst har byrja å springa jamleg, så er ein nesten nøydd til å halda fram, elles kjem ein til å missa noko som det er tungt og tidkrevjande å byggja opp att. Slik kjennest det ikkje med sykling. Der treng eg berre nokre få turar, og så er eg attende der eg slapp.

  • Brått kjenner eg på ei frykt

    Brått kjenner eg på ei frykt for at desse tekstane ved eit reint tilfelle skulle slumpa til å få mange lesarar. Å nei, så pinleg det ville ha vore. Det er det verste, at eg skulle komma til å skriva noko som mange vil lesa, lesa og diskutera, kanskje jamvel gjera narr av. Eg krympar meg.

    Men deretter kjem innsikta om kva for ein latterleg tanke det er. Nesten ingen er interesserte i å lesa slikt som dette, og eg veit jo godt kva slags ting folk eigentleg er interesserte i, så det er ingen fare.

    Men så er det også pinleg å i det heile tatt ha hatt denne frykta.

    Alt er pinleg.

    Det er pinleg å leva.

    Best å ikkje gjera noko som helst.