Mads Rage

forfattardagbok

Stikkord: ki

  • Folk har byrja å komma attende frå dei døde

    I ei amerikansk rettssak har familien til ein mann som vart drepen nytta kunstig intelligens til å laga ein video der avdøde mellom anna tilgir gjerningsmannen, bortsett frå at det som vert sagt sjølvsagt ikkje kjem frå mannen sjølv, men frå dei pårørande.

    Dette hadde vore sjokkerande nok i seg sjølv, men i ei rettssak er det heilt ubegripeleg. Dommaren skal jamvel ha takka for dette bidraget. Eg kan nesten ikkje tru anna enn at det må vera noko journalistane har misforstått her, men det ser altså ikkje slik ut.

    Dei pårørande legg ord i munnen på den døde og klistrar dette på ein deepfake-versjon. Dette har eg lenge tenkt at kom til å skje, men eg hadde sett føre meg at det kom til å verta i form av digitale modellar folk kunne ha på mobilen og snakka med, noko som for så vidt også kan verka litt makabert, og fortener ein separat analyse, men det er i det minste ei privatsak.

    Om eg skal leggja velviljen til, så kan eg på eit vis forstå at folk som manglar fantasi og innlevingsevne kan kjenna på eit behov for dette, og om det ikkje er gjort allereie, så er det nok berre eit tidsspørsmål før nokon gjer det til stor forretning.

  • Slør og avskyggingar

    Om ein «restaurerer» eit gammalt fotografi med KI, slik somme gjer for tida, har ein introdusert eit ledd som gjer at det kan eksistera hallusinasjonar, små irrasjonelle avvik og feil. Det ein ser har teke eit steg nærmare fiksjonen. På nettet kan spreiinga av slikt fort gå ut over tilliten til historiske fotografi, at ein ikkje ser på dei med det same alvoret, eller den same innlevinga.

    Kanskje vil nokre synast at gammaldags digital eller analog biletmanipulasjon er nett det same, eller såkalla deepfakes, men der ser ein ikkje den same ukritiske bruken. Det finst gjerne ein tydeleg agenda eller intensjon, sidan det er ein viss kostnad ved å produsera slikt.

    KI-fargelegging og pynting av gamle svart/kvit-fotografi er kanskje fascinerande for somme. Det kan i ein augneblink kjennast som om ein gjer historia meir levande, men i realiteten er det å fjerna seg frå historia, mot ei innleving i noko som er meir oppdikta.

  • Innvendingar mot KI

    Eg testa KI-chatbotane grundig då dei kom for nokre år sidan, og i løpet av nokre dagar hadde eg funne ut det meste av kva dei kunne og ikkje kunne. Etter det har eg knapt nytta dei, og i alle fall ikkje til noko som var særleg nyttig eller viktig.

    Stundom snakkar eg med folk som nyttar KI-chatbotar til alt mogeleg, og som jamvel betalar månadsabonnement for å nytta det privat. Inntrykket mitt er at dette vert drive fram av ein altfor ukritisk og sjølvsentrert teknologioptimisme. Det same kan ein sjå når det offentlege har som uttalt mål at 80% av offentlege verksemder skal «ta i bruk KI», kva enn det tyder – det er det ingen som veit, ein vil berre ikkje hamna bakpå.

    Folk nyttar det til å skriva saksdokument til foreiningar og lag, skriva e-postar, samandrag, planar og framlegg. Noko av det raraste eg høyrer er når folk puttar inn ei setning om det dei vil få fram, og resultatet vert fleire avsnitt med overflødig tekst, som så vert nytta. Ein kan sjølvsagt også nytta ein slik chatbot til å stramma inn ein tekst, men det verkar som om trenden går andre vegen, og at me vert utsette for stadig meir av denne syntetiske og hallusinerande fyllteksten, jamvel i avisartiklar har eg sett slike hallusinasjonar. Dersom ein kjem med innvendingar mot at det er for mykje sprøyt, vil sjølverklærte ekspertar gjerne kontra med at det er viktig å læra seg å skriva riktig «prompt», noko som tyder på ei misforståing av korleis dette fungerer, sjølv om det å jobba med dette i praksis gjerne gjer at ein oppfattar resultatet som betre, anten dette kjem av persepsjon, seleksjon eller ein kombinasjon av faktorar.

    Heile greia kjennest uansett som eit perfekt døme på å skapa eit kunstig behov. Etter ei stund kjem me til å gløyma kor kunstig det er, og så vert det eit faktisk behov fordi nesten ingen er i stand til å lesa eller skriva lenger.

  • Skjønnlitteratur med kunstig intelligens?

    Nokre meiner at generativ kunstig intelligens eignar seg til å skapa skjønnlitteratur. OpenAI har jamvel nett lansert ein språkmodell som skal eigna seg til dette, endå ein språkmodell manglar intensjon, og dermed aldri kan produsera noko anna enn eit meiningstomt skal av noko som liknar på ei historie. Det er likevel kanskje nok til å lura nokre investorar.

    Sidan dagens språkmodellar må gjetta kva ord som mest sannsynleg høver i ein bestemt samanheng, vil dei vera ute av stand til å ta val som faktisk er kreative. Dersom ein skulle introdusera eit element av kreativitet (mindre sannsynlege val), vil dette øydeleggja det som er styrken til modellen, nemleg at ting ved fyrste augekast stort sett ser ut til å henga i hop. «Kreative» val vil resultera i kaos, nettopp grunna mangelen på overordna intensjon. For å «løysa» dette treng ein noko heilt anna enn berre ein språkmodell.

    Eit anna spørsmål er kva som finst av vilje til å lesa slikt, ut over kuriositetsverdien. Det går sjølvsagt an å skapa historier som er personleg tilpassa deg som individ, om du har spesielle ynskje om noko som ikkje finst, men desse vil også ha dei same veikskapane som alle andre KI-historier, som heile tida saboterer seg sjølve gjennom å henga fast i konvensjonar, og dermed berre skapar handling som er meiningslaus. Likevel er det dei same konvensjonane som får det til å likna på historier, så det som er sjølve styrken er også det same som gjer at det ikkje fungerer.